ตีพิมพ์ครั้งแรก หนังสือพิมพ์เสียงสาคร ฉบับประจำเดือนมกราคม พ.ศ. 2556

เป็นประจำทุกปีที่กรมควบคุมมลพิษได้สรุปสถานการณ์มลพิษของประเทศไทยในรอบปีที่ผ่านมา สำหรับปี 2555 ก็มีข้อมูลตรงนี้ออกมาเช่นกัน ซึ่งถือเป็นการตอกย้ำกับสิ่งที่ได้พบเห็น ถึงความย่ำแย่ของสิ่งแวดล้อม จากการที่เราได้สัมผัสกับความไม่เอาไหนของสิ่งแวดล้อมในชีวิตประจำวัน ทั้งอากาศเป็นพิษ ฝุ่นละออง น้ำเน่าเสีย หรือแม้กระทั่งขยะล้นเมือง ซึ่งเกือบทั้งหมดมาจากกิจกรรมของมนุษย์ทั้งสิ้น

สำหรับสถิติที่น่าสนใจที่พอจะให้คนสมุทรสาครบ้านเราได้รับรู้อยู่บ้าง เริ่มจากคุณภาพอากาศ สรุปในภาพรวมของประเทศไทยยังมีปัญหาเรื่องฝุ่นละอองขนาดเล็กเพิ่มขึ้น แต่ส่วนใหญ่อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน เป็นผลมาจากมาตรการควบคุมฝุ่นจากการก่อสร้าง การปรับเปลี่ยนมาตรฐานยานพาหนะใหม่ และการควบคุมการเผาในที่โล่ง อย่างไรก็ตาม ในปี 2555 พื้นที่ที่มีปัญหาคุณภาพอากาศมาก ได้แก่ จ.สระบุรี เนื่องจากอุตสาหกรรมโรงโม่บดหิน รองลงมาคือจังหวัดในกลุ่มภาคเหนือตอนบน ในช่วงสถานการณ์หมอกควัน หรือจะเป็นกรุงเทพมหานคร และจังหวัดในปริมณฑล ได้แก่ จ.สมุทรปราการ จ.นนทบุรี จ.สมุทรสาคร เนื่องจากการจราจร โรงงานอุตสาหกรรม และการก่อสร้าง

ส่วนคุณภาพน้ำ พบว่า จ.สมุทรสาครถูกจัดให้เป็นจังหวัดที่มีคุณภาพน้ำเสื่อมโทรมเป็นอันดับ 2 รองจาก จ.สมุทรปราการ และแซงหน้ากรุงเทพมหานครซึ่งอยู่อันดับ 3 ส่วนอันดับอื่นๆ ได้แก่ นครปฐม สระบุรี สุพรรณบุรี นนทบุรี น่าน เพชรบูรณ์ ลพบุรี อีกด้านหนึ่งในส่วนของแม่น้ำสายหลัก แม่น้ำท่าจีน จ.สมุทรสาคร และนครปฐม เป็นพื้นที่ที่กรมควบคุมมลพิษต้องแก้ไขปัญหาคุณภาพน้ำโดยเร่งด่วน แต่ถึงกระนั้นในช่วง 5 ปี ที่ผ่านมา ถือว่ามีแนวโน้มดีขึ้น เนื่องจากแม่น้ำท่าจีนถูกจัดให้เป็นแหล่งน้ำที่อยู่ในเกณฑ์เสื่อมโทรม และเป็นพื้นที่เป้าหมายในการแก้ไขปัญหาของกรมควบคุมมลพิษ ขณะที่คุณภาพน้ำทะเล บริเวณที่คุณภาพน้ำเสื่อมโทรมมากมาโดยตลอดคือ อ่าวไทยตอนใน หรือ อ่าวไทยรูปตัว ก

สำหรับสถานการณ์ขยะมูลฝอยในชุมชนทั่วประเทศของปี 2555 เกิดขึ้นประมาณ 16 ล้านตัน หรือ 4.3 หมื่นตันต่อวัน ลดลงจากปีที่ผ่านมาประมาณ 8 หมื่นตัน ซึ่งปี 2554 มีขยะเพิ่มขึ้นมากกว่าปกติจากกรณีอุทกภัย โดยเป็นขยะที่เกิดขึ้นในกรุงเทพมหานคร 9.8 พันตัน แต่ขยะทั้งหมดทั่วประเทศ ถูกนำไปกำจัดอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการเพียง 5.8 ล้านตัน ขยะส่วนที่เหลือกว่า 10 ล้านตัน ถูกกำจัดทิ้งโดยการเผา กองทิ้งในบ่อดินเก่าหรือพื้นที่รกร้าง ซึ่งส่วนที่จัดการไม่ถูกต้องจะเพิ่มขึ้นทุกปีจากขยะคงค้างและปริมาณขยะที่เพิ่มขึ้น โดยจังหวัดที่มีปัญหารุนแรงเรื่องขยะมูลฝอยนั้น พบว่า จ.สมุทรสาครถูกจัดเป็นอันดับ 3 รองจาก จ.นครศรีธรรมราช และ จ.ตาก ส่วนอันดับอื่นๆ ได้แก่ นครปฐม ปทุมธานี สมุทรปราการ ฉะเชิงเทรา พระนครศรีอยุธยา สงขลา สุรินทร์

สำหรับเรื่องร้องเรียน กรมควบคุมมลพิษได้รับเรื่องร้องเรียนปัญหามลพิษ รวม 431 เรื่อง มีการตรวจสอบ ติดตามผล ประสานแจ้งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องดำเนินการตามอำนาจหน้าที่แล้ว 361 เรื่อง พื้นที่ที่ได้รับการร้องเรียนมากที่สุด คือ กรุงเทพมหานคร รองลงมาได้แก่ ปทุมธานี นครปฐม นนทบุรี และ สมุทรสาคร ปัญหาที่ได้รับการร้องเรียนมากที่สุด คือ กลิ่นเหม็น ฝุ่นละออง เขม่าควัน และเสียงดัง เสียงรบกวน ส่วนการการปฏิบัติตามกฎกระทรวง มาตรา 80 พ.ร.บ.ส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ 2535 พบว่าปริมาณการจัดส่งรายงานยังมีน้อยมาก เพียงแค่ร้อยละ 1

หากจะกล่าวถึงเรื่องสิ่งแวดล้อม แม้จะเกี่ยวข้องกับชีวิตประจำวันโดยตรง แต่คนส่วนใหญ่มักจะมองข้าม เพราะต้องยอมรับความจริงว่าสังคมบ้านเราทุกวันนี้อยู่กันแบบที่เรียกว่าต่างคนต่างอยู่ อยู่บ้านติดกันแต่ไม่คุยกัน แต่หันมารักเพื่อนหรือพวกพ้องในสังคมที่ตัวเองคิดเห็นตรงกัน ทำให้ถูกมองว่าธุระไม่ใช่ หรือไม่มีปัญญาทำได้ ปล่อยให้เป็นเจ้าหน้าที่บ้านเมืองเค้าจัดการ หรือบางคนที่เห็นแก่ตัวหน่อยกสร้างนิสัยแบบไร้สำนึก เช่น ปล่อยน้ำเน่าเสีย ใช้สิ่งของฟุ่มเฟือย

บอกตามตรงว่าพูดไปก็เท่านั้นแหละครับ สันดอนขุดง่าย แต่สันดานขุดยาก.