กรมการขนส่งทางราง สรุปผลศึกษาพัฒนาแผนแม่บทรถไฟฟ้าฉบับใหม่ M-MAP 2 เคาะรวม 33 เส้นทาง แบ่งเป็น 4 กลุ่ม ออกแบบแนวเส้นทางสายสีแดงใหม่ สมุทรสาครมีลุ้นรถไฟฟ้าเข้ามหาชัย แต่สร้างช่วง วงเวียนใหญ่-บางบอน ก่อน ส่วนสายสีน้ำเงินจ่อถึงพุทธมณฑล สาย 4 รวมถึงวางเส้นทาง “ศาลายา – มหาชัย” ไว้ในแผนด้วย
เมื่อวันที่ 24 ก.ค. 2566 ดร.พิเชฐ คุณาธรรมรักษ์ อธิบดีกรมการขนส่งทางราง เป็นประธานเปิดการประชุมสัมมนา เพื่อประชาสัมพันธ์และการรับฟังความคิดเห็นของประชาชน ครั้งที่ 4 “โครงการศึกษาเพื่อพัฒนาแบบจำลองการคาดการณ์ความต้องการเดินทางด้วยระบบราง และการพัฒนาโครงข่ายระบบขนส่งมวลชนทางรางในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล (พื้นที่ต่อเนื่อง) ระยะที่ 2” หรือ M-MAP 2 ณ โรงแรมเดอะเบอร์เคลีย์ ประตูน้ำ กรุงเทพฯ เพื่อนำเสนอสรุปผลการดำเนินงาน M-MAP 2 และการพัฒนาแบบจำลองการคาดการณ์ความต้องการเดินทางด้วยระบบราง โดยงานสัมมนาดังกล่าวจัดขึ้นเป็นเวลา 3 วัน ระหว่างวันที่ 24-26 ก.ค. 66 เป็นการสัมมนาในรูปแบบออนไซต์และผ่านระบบประชุมออนไลน์
ดร.พิเชฐ กล่าวว่า ที่ผ่านมา กรมการขนส่งทางราง ได้ดำเนินการจัดทำแบบจำลองการคาดการณ์ความต้องการเดินทางด้วยระบบราง หรือ Railway Demand Forecast Model แล้วเสร็จ เพื่อเป็นเครื่องมือในการวิเคราะห์แนวเส้นทางและความต้องการในการเดินทาง ซึ่งนำมาสู่ช่วงของการพัฒนาแผนแม่บทรถไฟฟ้าในเขตกรุงเทพฯ และปริมณฑล ฉบับใหม่ หรือ M-MAP 2 โดยได้ดำเนินการศึกษาแนวเส้นทางโครงข่ายรถไฟฟ้า ทั้งจากการทบทวนแผน M-MAP เดิม แผน M-MAP 2 Blueprint ซึ่งทางองค์กรความร่วมมือระหว่างประเทศของญี่ปุ่น (JICA) เคยศึกษาไว้ ร่วมกับข้อเสนอแนะจากหน่วยงานและประชาชนในเขตจังหวัดปริมณฑลที่ไปรับฟังความคิดเห็นมา และที่ปรึกษานำเสนอเพิ่มเติมเพื่อตอบโจทย์นโยบายการพัฒนา
ทำให้ได้แนวเส้นทางระบบรางที่เป็นไปได้ทั้งหมด (Project Long List) โดยนำมาคัดกรอง ทั้งด้านกายภาพและจำนวนผู้โดยสาร เพื่อให้ได้แนวเส้นทางระบบรางที่เลือก (Project Short List) นำมาจัดลำดับความสำคัญและทำแผนการพัฒนาต่อไป ซึ่งเป็นหัวใจของการสัมมนาในครั้งนี้ และในวันนี้นอกจากคณะผู้ศึกษาซึ่งเป็นผู้เชี่ยวชาญจากฝั่งไทยแล้ว ยังมีผู้เชี่ยวชาญจากญี่ปุ่นมาถ่ายทอดประสบการณ์การพัฒนาระบบรถไฟฟ้าของประเทศญี่ปุ่น
ซึ่งจากผลการศึกษาโครงการ ได้สรุปแผนการพัฒนา M-MAP 2 : แนวเส้นทางระบบรางที่เป็นไปได้ทั้งหมด (Project Long List) แบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม ประกอบด้วย 1. เส้นทาง M-MAP 1 ที่ยังไม่ดำเนินการมีจำนวน 8 เส้นทาง (M) 2. เส้นทางใหม่จำนวน 14 เส้นทาง (N) 3. เส้นทางเสนอต่อขยาย จำนวน 11 เส้นทาง (E) รวมทั้งสิ้น 33 เส้นทาง ซึ่งการจัดลำดับความสำคัญแผนการพัฒนา M-MAP 2 สามารถแบ่งเป็น 4 กลุ่ม ได้แก่
กลุ่ม A1 : เส้นทางที่มีความจำเป็น / มีความพร้อม “ดำเนินการทันที” จำนวน 4 เส้นทาง ได้แก่ A1-1 – รถไฟฟ้าสายสีแดง รังสิต – ธรรมศาสตร์ (Commuter) / A1-2 รถไฟฟ้าสายสีแดง ตลิ่งชัน – ศาลายา (Commuter) / A1-3 รถไฟฟ้าสายสีแดง ตลิ่งชัน – ศิริราช (Commuter) / A1-4 รถไฟฟ้าสายสีน้ำตาล แคราย – บึงกุ่ม (Light Rail)
กลุ่ม A2 : เส้นทางที่มีความจำเป็น / แต่ต้องเตรียมความพร้อมก่อน “คาดว่าดำเนินการภายในปี 2572” จำนวน 6 เส้นทาง ได้แก่ A2-1 รถไฟฟ้าสายสีแดง บางซื่อ – หัวลำโพง (Commuter) / A2-2 รถไฟฟ้าสายสีเขียว สนามกีฬาแห่งชาติ – ยศเส (Heavy Rail) / A2-3 รถไฟฟ้าสายสีเขียว บางหว้า – ตลิ่งชัน (Heavy Rail) / *** A2-4 รถไฟฟ้าสายสีแดง วงเวียนใหญ่ – บางบอน (Commuter) *** / A2-5 รถไฟฟ้าสายสีเงิน บางนา – สุวรรณภูมิ (Light Rail) / A2-6 รถไฟฟ้าสายสีเทา วัชรพล – ทองหล่อ (Light Rail)
กลุ่ม B : เส้นทางมีศักยภาพ เนื่องจากผ่านการศึกษาความคุ้มค่าในโครงการ M-MAP 1 หรือเป็นเส้นทางใหม่ที่มีปริมาณผู้โดยสารถึงเกณฑ์ที่จะพัฒนาเป็นระบบรถไฟฟ้าได้ จำนวน 9 เส้นทาง ได้แก่ B-1 รถไฟฟ้าสายสีฟ้า พระโขนง – ท่าพระ (Light Rail) / B-2 รถไฟฟ้าสายสีฟ้า สาทร – ดินแดง (Light Rail) / B-3 รถไฟฟ้าสายสีเทา วัชรพล – ลำลูกกา (Light Rail) / B-4 รถไฟฟ้าสายสีเขียว คูคต – วงแหวนรอบนอก (Heavy Rail) / B-5 รถไฟฟ้าสายสีเขียว ตลิ่งชัน – รัตนาธิเบศร์ (Heavy Rail) / B-6 รถไฟฟ้าสายสีเขียว สมุทรปราการ – บางปู (Heavy Rail) / *** B-7 รถไฟฟ้าสายสีน้ำเงิน บางแค – พุทธมณฑล สาย 4 (Heavy Rail) *** / *** B-8 รถไฟฟ้าสายสีแดง บางบอน – มหาชัย – ปากท่อ (Commuter) *** / B-9 รถไฟฟ้าสายสีแดง หัวลำโพง – วงเวียนใหญ่ (Commuter)
กลุ่ม C : เส้นทาง Feeder ดำเนินการเป็นระบบ Feeder เช่น Tram ล้อยาง, รถเมล์ไฟฟ้า จำนวน 26 เส้นทาง ได้แก่ C-1 เส้นทาง ลาดพร้าว – รัชโยธิน – ท่าน้ำนนท์ / C-2 เส้นทาง ดอนเมือง – ศรีสมาน / *** C-3 เส้นทาง ศาลายา – มหาชัย *** / C-4 เส้นทาง ศรีนครินทร์ – บางบ่อ / C-5 เส้นทาง คลอง 6 – องค์รักษ์ / C-6 เส้นทาง รัตนาธิเบศร์ – แยกปากเกร็ด / C-7 เส้นทาง คลองสาน – ศิริราช / C-8 เส้นทาง บางซื่อ – พระราม 3 / C-9 เส้นทาง ราชพฤกษ์ – แคราย / C-10 เส้นทาง พระโขนง – ศรีนครินทร์ / C-11 เส้นทาง บางซื่อ – ปทุมธานี / C-12 เส้นทาง เมืองทอง – ปทุมธานี / C-13 เส้นทาง บางแค – สำโรง /
C-14 เส้นทาง แพรกษา – ตำหรุ / C-15 เส้นทาง ธรรมศาสตร์ – นวนคร / C-16 เส้นทาง บางนา – ช่องนนทรี / C-17 เส้นทางสุวรรณภูมิ – บางบ่อ / C-18 เส้นทาง บรมราชชนนี – ดินแดง – หลักสี่ / C-19 เส้นทาง ธัญบุรี – ธรรมศาสตร์ / C-20 เส้นทาง คลอง 3 – คูคต / C-21 เส้นทาง มีนบุรี – สุวรรณภูมิ – แพรกษา – สุขุมวิท / C-22 เส้นทาง เทพารักษ์ – สมุทรปราการ / C-23 เส้นทาง บางใหญ่ – บางบัวทอง / C-24 เส้นทาง บางปู – จักรีนฤบดินทร์ / C-25 เส้นทาง ครุใน – สมุทรปราการ / C-26 เส้นทาง ปทุมธานี – ธัญบุรี
หมายเหตุ : *** เป็นเส้นทางที่เชื่อมต่อกับจังหวัดสมุทรสาคร
โดยตลอดระยะเวลาการสัมมนาจะมีการเปิดเวทีให้ผู้ร่วมสัมมนาได้สอบถามและแลกเปลี่ยนความคิดเห็นทั้งแบบออนไซต์และผ่านระบบประชุมออนไลน์ และจะนำข้อมูลที่ได้มาพัฒนาแผนแม่บทรถไฟฟ้าฉบับใหม่ให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ซึ่งกรมการขนส่งทางรางเชื่อมั่นว่าโครงการนี้จะเป็นส่วนสำคัญอย่างยิ่งในการขับเคลื่อนการพัฒนาระบบรถไฟฟ้าในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล ให้เกิดผลสัมฤทธิ์อย่างเป็นรูปธรรม เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศ ยกระดับคุณภาพชีวิตของพี่น้องประชาชน และแก้ปัญหาจราจรได้อย่างยั่งยืน
ผู้สื่อข่าวรายงานเพิ่มเติมว่า ในสรุปแผนการพัฒนา M-MAP 2 ส่วนที่เกี่ยวข้องกับจังหวัดสมุทรสาคร มีการปรับปรุงจาก “แผนแม่บทการพัฒนาระบบขนส่งมวลชนทางรางในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล” หรือ M-MAP เดิม ที่ได้จัดทำเมื่อปี 2552 คือรถไฟชานเมืองสายสีแดงเข้ม (ม.ธรรมศาสตร์ ศูนย์รังสิต – รังสิต – บางซื่อ – หัวลำโพง – มหาชัย) ระยะทาง 80.8 กิโลเมตร 36 สถานี (โครงข่ายสายหลัก) ซึ่งเส้นทางด้านใต้ติดปัญหาช่วงระหว่างหัวลำโพง – วงเวียนใหญ่ ที่ต้องข้ามแม่น้ำเจ้าพระยา แต่เนื่องจากผ่านบริเวณที่ชุมชนหนาแน่นทำให้เกิดผลกระทบด้านเวนคืนที่ดินและสิ่งแวดล้อม ไม่สามารถดำเนินการได้ต่อเนื่อง
ทำให้ต้องมีการออกแบบแนวเส้นทางรถไฟฟ้าสายสีแดงใหม่ เริ่มจาก “หัวลำโพง – วงเวียนใหญ่” (กลุ่ม B) จากแผนแม่บทเดิมเป็นทางยกระดับ ออกแบบให้เป็นอุโมงค์เพื่อลดผลกระทบต่าง ๆ แต่เนื่องจากค่าก่อสร้างสูงมากกว่า 3 เท่า ไม่คุ้มค่าการลงทุน รวมถึงมีเส้นทางทับซ้อนกับเส้นทางอื่น ๆ ที่มีการข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาในบริเวณเดียวกัน ทั้งรถไฟฟ้าสายสีน้ำเงิน รถไฟฟ้าสายสีเขียว และรถไฟฟ้าสายสีม่วง จึงต้องประเมินความเหมาะสมและช่วงเวลาในการก่อสร้างที่จะคุ้มค่า
ต่อด้วย “วงเวียนใหญ่-บางบอน” (กลุ่ม A2) เชื่อมต่อจากรถไฟฟ้าใต้ดิน MRT วงเวียนใหญ่ โครงการรถไฟฟ้าสายสีม่วง ช่วงเตาปูน – ราษฎร์บูรณะ (วงแหวนกาญจนาภิเษก) ซึ่งกำลังก่อสร้าง ในรูปแบบทางวิ่งใต้ดินไปตามถนนเทอดไท ถนนวุฒากาศ และถนนเอกชัย ก่อนเปลี่ยนเป็นทางวิ่งยกระดับบริเวณเกาะกลางถนนเอกชัย สิ้นสุดที่บริเวณวงแหวนกาญจนภิเษก ระยะทางรวม 12.2 กม. เนื่องจากช่วงนี้มีปัญหาน้อยจึงมีโอกาสได้ก่อสร้างก่อน
และ “บางบอน – มหาชัย – ปากท่อ” (กลุ่ม B) ออกแบบตามแนวเส้นทางใหม่ เนื่องจากเขตทางเดิมไม่เพียงพอไม่สามารถก่อสร้างได้
นอกจากนี้ รถไฟฟ้าสายสีน้ำเงิน “บางแค – พุทธมณฑล สาย 4” (กลุ่ม B) แนวเส้นทางจะขยายเพิ่มเติมจากสถานีหลักสองไปตามเส้นทางถนนเพชรเกษม สิ้นสุดที่บริเวณใกล้กับแยกสาครเกษม เขต ต.อ้อมน้อย อ.กระทุ่มแบน จ.สมุทรสาคร ซึ่งจะทำให้ประชาชนชาวสมุทรสาครสามารถเข้าถึงรถไฟฟ้าใกล้มากขึ้นกว่าเดิม ส่วนเส้นทาง “ศาลายา – มหาชัย” (กลุ่ม C) เป็นข้อเสนอจากเวทีสัมมนากลุ่มย่อย M-MAP 2 ณ จังหวัดสมุทรสาคร เมื่อเดือน มิ.ย. ที่ผ่านมา ที่ต้องการเชื่อมระหว่างรถไฟฟ้าสายสีแดงและรถไฟฟ้าสายสีน้ำเงิน แต่เนื่องจากปริมาณผู้โดยยังน้อยมาก จึงควรต้องเริ่มจากรถเมล์ไฟฟ้าไปก่อน
สาครออนไลน์ เรียบเรียงโดย กองบรรณาธิการ