ชุมชนหลักห้า ตั้งอยู่รอยต่อระหว่าง ต.โรงเข้ อ.บ้านแพ้ว จ.สมุทรสาคร กับ ต.ประสาทสิทธิ์ อ.ดำเนินสะดวก จ.ราชบุรี เป็นชุมชนริมน้ำเก่าแก่ ที่เคยรุ่งเรืองทางการค้าในอดีต

โดยเฉพาะการค้าขายทางน้ำคลองดำเนินสะดวก ที่เชื่อมระหว่างแม่น้ำท่าจีนกับแม่น้ำแม่กลอง ในยุคที่ถนนหนทางยังเข้าไม่ถึง และคนในพื้นที่ส่วนใหญ่มีอาชีพทำสวนผลไม้

ชื่อของ “หลักห้า” มาจากเสาหลักที่บอกระยะทางของคลองดำเนินสะดวก มีทั้งตัวเลขไทย อักษรโรมัน และอักษรจีน โดยหนึ่งหลัก ห่างกันประมาณ 4 กิโลเมตร ตลอดลำคลองมีทั้งหมด 8 หลัก

จากด้านแม่น้ำท่าจีน ต.บางยาง อ.กระทุ่มแบน จ.สมุทรสาคร ถึงแม่น้ำแม่กลอง อ.บางคนที จ.สมุทรสงคราม ระยะทาง 33.6 กิโลเมตร

อย่างไรก็ตาม ความเจริญรุ่งเรืองในอดีตกลับซบเซาลง เมื่อการคมนาคมทางบกสะดวกขึ้น มีถนนลาดยางของกรมทางหลวงชนบทเชื่อมต่อระหว่างสองจังหวัด

ส่งผลทำให้การสัญจรทางเรือค่อยๆ ลดน้อยถอยลง ย่านการค้าในอดีตถูกย้ายไปอยู่ที่ตึกแถว อาคารพาณิชย์ กระทั่งอาคารริมน้ำถูกปล่อยทิ้งร้าง

แต่มนต์เสน่ห์ของวิถีชีวิตทางน้ำในอดีต กำลังจะได้รับการฟื้นฟูจากคนในชุมชน ให้กลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมอีกแห่งหนึ่งของจังหวัดสมุทรสาคร และราชบุรี

แม้วันนี้วิถีชีวิตทางน้ำยังคงซบเซา แต่ก็ยังแฝงไว้ด้วยความเงียบสงบ กับวิถีชีวิตที่เรียบง่าย ไม่วุ่นวาย และกลิ่นอายของร้านค้าริมสองฝั่งคลองที่ยังหลงเหลืออยู่ ในยุคที่ตลาดน้ำ และแหล่งท่องเที่ยวหลายแห่งถูกนายทุนจากกรุงเทพฯ คืบคลาน

ตลาดน้ำหลักห้าในปัจจุบัน มีจุดเริ่มต้นที่ปากคลองโรงเข้ ที่แยกมาจากคลองดำเนินสะดวก ไปตามทางเดินริมน้ำ ผ่านวัดประสาทสิทธิ์ ไปถึงหน้าโรงเรียนวันทามารีอา ระยะทางประมาณ 800 เมตร

สิ่งที่น่าสนใจสำหรับตลาดน้ำหลักห้า ได้แก่

– วัดประสาทสิทธิ์ สักการะหลวงพ่อไตรรัตน์โรจน์ฤทธิ์ บนวิหารริมคลองดำเนินสะดวก เพื่อความเป็นสิริมงคล บริเวณด้านหน้ามีอนุสาวรีย์สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ รัชกาลที่ 5 ดำเนินการขุดคลองดำเนินสะดวก

นอกจากนี้ บริเวณหน้าวัดยังเป็นเขตอภัยทาน มีพันธุ์ปลาหลากหลายชนิด สามารถซื้ออาหารปลาเพื่อให้อาหารปลา และนกที่อยู่บริเวณท่าน้ำหน้าวัดได้

– ก๋วยเตี๋ยวเรือแม่ระเบียบ เป็นก๋วยเตี๋ยวเรือที่ขายกันมาตั้งแต่สมัยที่ตลาดน้ำหลักห้าเฟื่องฟู ปัจจุบันยังพายเรือปักหลักขายบริเวณท่าน้ำร้านขายของชำ เลยวัดประสาทสิทธิ์ลงมาเล็กน้อย

ก๋วยเตี๋ยวที่นี่จะเป็นก๋วยเตี๋ยวหมู รสชาติเข้มข้น มีให้เลือกทั้งแบบแห้ง แบบน้ำ แบบต้มยำ และแบบเย็นตาโฟ รวมทั้งบะหมี่ เกี๊ยว วุ้นเส้น สนนราคาชามละ 20 บาทเท่านั้น (พ.ศ. 2559)

สำหรับคนที่มารับประทานก๋วยเตี๋ยวเรือ ที่นี่จะนั่งทานกับพื้นไม้บริเวณท่าเรือ ให้บรรยากาศแบบชาวบ้านริมน้ำ นอกจากนี้ยังมีแม่ค้าขายขนมพายเรือมาจอดข้างๆ จำหน่ายในราคาย่อมเยา

– วัดแม่พระสายประคำ หลักห้า บริเวณโรงเรียนวันทามารีอา ตั้งอยู่ริมคลองดำเนินสะดวก เลยวัดประสาทสิทธิ์ทางทิศตะวันตก ที่นั่นจะมีโบสถ์โรมันคาทอลิก สลักคำว่า AVE MARIA

ในช่วงเช้า วัดแห่งนี้จะมีพิธีบูชาขอบพระคุณ ทุกวันจันทร์ถึงเสาร์ เวลา 06.30 น. วันอาทิตย์จะมีพิธีมิสซาฯ เวลา 09.00 น. แต่ยังสามารถเข้าไปชมความงามของโบสถ์ที่เงียบสงบได้จนถึงช่วงเย็น

– บ้านปูล้อ ตั้งอยู่ริมคลองดำเนินสะดวก เขตจังหวัดสมุทรสาคร เลยวัดประสาทสิทธิ์ทางทิศตะวันออก ก่อนถึงปากคลองโรงเข้ เป็นร้านกาแฟและอาหารที่ตกแต่งร้านในสไตล์วินเทจ

สำหรับใครที่อยากลองของแปลก ร้านนี้มีอาหารท้องถิ่นที่หาทานได้ยาก คือ “ข้าวแห้ง” อาหารจีนแต่จิ๋ว ประกอบด้วยข้าวสวยราดด้วยเนื้อไก่และเลือด เคียงคู่กับกุ้งทอดกรอบ

จากการสัมผัสตลาดน้ำหลักห้าตลอดครึ่งวัน แม้ว่าร้านค้าต่างๆ ที่อยู่ริมคลองจะซบเซาตามกาลเวลา แต่ก็ยังคงแฝงไปด้วยวิถีชีวิตที่เรียบง่าย แฝงไปด้วยร่องรอยความเจริญในอดีต

อาทิ โรงพิมพ์เจริญสิน ที่ใช้ระบบเรียงพิมพ์ แม้วันนี้จะถูกแทนที่ด้วยเทคโนโลยีการพิมพ์ แต่ก็ยังมีนักท่องเที่ยวที่เดินผ่านได้เห็นวิถีของโรงพิมพ์สมัยก่อน

รวมทั้งธนาคารที่ตั้งอยู่ริมน้ำ อย่างธนาคารไทยพาณิชย์ สาขาหลักห้า ที่ปัจจุบันยังคงเปิดให้บริการแก่ประชาชนในวันธรรมดา แม้ตู้เอทีเอ็มจะย้ายไปอยู่ฝั่งริมถนนก็ตาม

สิ่งเหล่านี้คือความเรียบง่ายของชุมชนริมน้ำ ตลาดน้ำหลักห้า ที่รอวันที่จะกลับมาพลิกฟื้นย่านการค้าที่เจริญรุ่งเรืองในอดีต ให้กลับมาคึกคักอีกครั้ง ด้วยการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์อย่างยั่งยืน

– กิตตินันท์ นาคทอง –

หมายเหตุ : ขอขอบคุณ ว่าที่ ร.ต.ฤทธิรงค์ มุกดา เอื้อเฟื้อยานพาหนะในการเดินทาง

การเดินทางมายังตลาดน้ำหลักห้า

– เข้าทาง อ.บ้านแพ้ว ใช้เส้นทางถนนพระรามที่ 2 ถึงสามแยกบ้านแพ้ว แยกซ้ายแล้วกลับรถใต้สะพาน ต่อด้วยถนนบ้านแพ้ว-พระประโทน ถึงตัว อ.บ้านแพ้ว ข้ามสะพานคลองดำเนินสะดวก ลงจากสะพานแล้วเลี้ยวซ้ายตรงธนาคารกสิกรไทย (สังเกตป้ายวัดหลักสี่)

เมื่อถึงหน้าวัดใหม่ราษฎร์นุกูล ให้แยกขวาไปตามทางหลวงชนบท สค 4010 ตรงไปประมาณ 7.5 กิโลเมตร ผ่านไฟแดงวัดหลักสี่ ตรงไปทางวัดบัวงาม

จากนั้นเมื่อถึงหลักห้า (สังเกตป้าย สภ.หลักห้า) ให้เลี้ยวซ้าย ข้ามสะพานข้ามคลองดำเนินสะดวก แล้วเลี้ยวขวา ตรงไปอีก 650 เมตร ข้ามสะพานคลองโรงเข้แล้วเลี้ยวขวา จอดรถที่โรงเจเม่งชวงเชียงตั๊ว บริเวณตอนปลายของตลาดน้ำ

– เข้าทางถนนพระรามที่ 2 (วัดเกตุมฯ) ใช้เส้นทางถนนพระรามที่ 2 ผ่านวัดเกตุมวดีศรีวรารามแล้วให้กลับรถ แล้วแยกซ้ายไปตามทางหลวงหมายเลข 3274 (สังเกตป้ายวัดหลักสี่ราษฎร์สโมสร) แยกซ้ายไปทางยกกระบัตร

เมื่อถึงสามแยกยกกระบัตรให้ตรงไปตามทางหลวงหมายเลข 3403 ไปทางหลักสี่ ข้ามสะพานข้ามคลอง เข้าสู่ทางหลวงชนบท สค 4012 เมื่อถึงทางแยกรูปตัว Y ให้แยกซ้ายไปทางเทศบาลตำบลหลักห้า

ผ่านวัดฟุ้งประชาธรรมาราม แยกขวาไปทางบ้านหลักห้า ถึงสามแยกเยื้องเทศบาลตำบลหลักห้า ให้แยกซ้าย ตรงไปอีก 1.5 กิโลเมตร ข้ามสะพานคลองโรงเข้แล้วเลี้ยวขวา จนถึงสุดถนน จะเห็นคลองดำเนินสะดวกตรงหน้า จอดรถที่หน้าโรงเจเม่งชวงเชียงตั๊ว บริเวณตอนปลายของตลาดน้ำ

– เข้าทางถนนพระรามที่ 2 (โรงเข้) ใช้เส้นทางถนนพระรามที่ 2 ผ่านวัดเกตุมวดีศรีวราราม ผ่านคลองสุนัขหอน เมื่อถึงวัดกาหลงให้กลับรถใต้สะพานข้ามทางรถไฟ แล้วแยกซ้ายไปตามทางหลวงชนบท สค.2006 ข้ามสะพานวัดธรรมโชติ ข้ามสะพานคลองชลประทาน

จากนั้นเมื่อถึงสะพานที่ 3 เลี้ยวขวาไปตามวัดโรงเข้ ไปตามถนนเลียบคลอง ตรงไปอีกประมาณ 8 กิโลเมตร ผ่านวัดโรงเข้ จนถึงสุดถนน จะเห็นคลองดำเนินสะดวกตรงหน้า จอดรถที่หน้าโรงเจเม่งชวงเชียงตั๊ว บริเวณตอนปลายของตลาดน้ำ

– เข้าทาง อ.ดำเนินสะดวก จ.ราชบุรี ใช้เส้นทางถนนพระรามที่ 2 ถึง จ.สมุทรสงครามให้แยกซ้ายขึ้นสะพานเข้าเมือง ต่อด้วยถนนสมุทรสงคราม-บางแพ ไปทาง อ.ดำเนินสะดวก ผ่านแยกอัมพวา ก่อนถึงสะพานใหญ่ข้ามคลองดำเนินสะดวก ให้กลับรถใต้สะพาน แล้วเลี้ยวซ้ายตามป้ายบอกทาง วัดประสาทสิทธิ์ สภ.หลักห้า เข้าไปอีกประมาณ 9 กิโลเมตร จอดรถที่วัดประสาทสิทธิ์

– รถประจำทาง ด้าน อ.บ้านแพ้ว จ.สมุทรสาคร มีรถสองแถวขนาดเล็กสีฟ้า สายบ้านแพ้ว – หลักห้า จอดอยู่ที่บริเวณหลังป้อมตำรวจ ติดกับธนาคารธนชาต สาขาบ้านแพ้ว

ส่วนเรือโดยสารประจำทาง มีให้บริการจากท่าเรือบ้านแพ้ว ใต้สะพานข้ามคลองดำเนินสะดวกฝั่งเหนือ ไปตามทิศตะวันตก จะเห็นเรือหางยาวสีเหลืองจอดอยู่ โดยจะผ่านวัดหลักสี่ราษฎร์สโมสร ไปถึงหน้าวัดประสาทสิทธิ์ (หลักห้า)

ด้าน อ.ดำเนินสะดวก จ.ราชบุรี จะมีรถสองแถวสีเหลือง สายดำเนินสะดวก-วัดประสาทสิทธิ์ จอดอยู่บริเวณป้ายรถเมล์ถนนสมุทรสงคราม-บางแพ หน้าสำนักงานการประปาส่วนภูมิภาค สาขาดำเนินสะดวก ให้บริการถึงเวลา 17.00 น.