รัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ได้ผลักดันตั้งกองทุนการออมแห่งชาติ (กอช.) เพื่อสนับสนุนการออมไว้เป็นหลักประกันยามเกษียณขึ้น โดยเปิดรับสมัครสมาชิกกองทุนอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 20 สิงหาคมที่ผ่านมา

โดยมีธนาคารกรุงไทย ธนาคารออมสิน และธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร (ธ.ก.ส.) เป็นสามธนาคารหลักของรัฐ ทำหน้าที่เปิดรับสมัครสมาชิกที่มีอายุ 15-60 ปีจากทั่วประเทศ

“สาครออนไลน์” ให้ผู้สื่อข่าวทดลองสมัครสมาชิกกองทุน กอช. ด้วยตัวเอง ที่ ธ.ก.ส. สาขาสมุทรสาคร ถนนเอกชัย พบว่าขั้นตอนในการรับเรื่องสมัครสมาชิกไม่มีอะไรยุ่งยาก คล้ายกับการเปิดบัญชีธนาคาร

เพราะเพียงแค่กรอกแบบฟอร์มสมัครสมาชิก พร้อมฝากเงินขั้นต่ำ 50 บาทขึ้นไป โดยรัฐบาลจะสมทบตามสัดส่วน สำหรับการฝากเพิ่มในครั้งต่อไปนั้น เพียงแค่ใช้บัตรประจำตัวประชาชนติดต่อธนาคารก็สามารถทำได้

นอกจากนี้ การสมัครสมาชิก กอช. ไม่จำเป็นต้องเปิดบัญชีธนาคารไว้ก่อน เพราะสามารถเปิดบัญชีที่หลังได้ หลังจากอายุครบ 60 ปี เพื่อรับเงินคืนในรูปแบบเงินบำนาญ

แต่สิ่งที่ผู้สนใจสมัครสมาชิกอาจไม่ทราบมาก่อน คือ นอกจากบัตรประชาชนของผู้ที่สมัครสมาชิกแล้ว ต้องมีบัตรประชาชนของทายาท หรือพี่น้องมาด้วย ในฐานะผู้รับผลประโยชน์ หากในกรณีที่สมาชิกเสียชีวิต

แม้กองทุนนี้จะมีความน่าสนใจ สำหรับประชาชนที่ไม่มีหลักประกันบำนาญเหมือนข้าราชการ หรือผู้ประกันตนในระบบประกันสังคม แต่ก็พบว่าผู้ใช้แรงงาน พ่อค้าแม่ค้า เกษตรกร และอาชีพอิสระอื่นๆ กลับไม่มีใครทราบมาก่อน

เราจึงขอไขข้อข้องใจ สอบถามไปยัง ดวงสมร เจียมวิจิตร ผู้จัดการธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร (ธ.ก.ส.) สาขาสมุทรสาคร ที่แม้กลุ่มลูกค้าส่วนใหญ่จะเป็นเกษตรกร แต่ก็เปิดรับบุคคลทั่วไปสมัครสมาชิกด้วย

ดวงสมร กล่าวอธิบายให้เข้าใจง่ายๆ ว่า กอช. เป็นการออมเงินของพวกเรา เราทำงานเกษตรกร ไม่มีใครมาช่วยเรา เพราะเราไม่ได้ทำงานข้าราชการ รัฐวิสาหกิจ อีกทั้งประกันสังคมก็ไม่มี พอถึงอายุ 60 ปี เราก็ไม่มีรายได้แล้ว

“ถ้าทุกคนอยากมีรายได้ไว้ใช้ ตอนที่เราไม่ไหวแล้วหลังจากอายุ 60 ปีไป เราเริ่มที่จะทำงานไม่ไหว แล้วเราก็อ่อนล้าลง เพราะฉะนั้นถ้าเราฝากเงิน รัฐบาลเขาก็ไม่ได้นิ่งดูดายให้เรา เขาสมทบช่วยเราด้วย เป็นการกระตุ้นให้พวกเราฝากเงินเก็บ ออมเงินไว้ โดยที่รัฐบาลช่วยเพิ่มให้เรา เราก็จะมีกำลังใจ

ยกตัวอย่างถ้าเราออม 100 บาท อายุ 50 ปีแล้ว รัฐบาลให้ป้าไปเลยร้อยนึง พออายุ 60 ป้าไม่ต้องฝากแล้ว ต่อไปนี้รัฐบาลก็ทยอยคืนให้เรา ช่วยเหลือให้เราแล้ว เป็นค่าหมาก ค่าพูล ค่าข้าว ค่ากาแฟ นอกเหนือจากเบี้ยผู้สูงอายุ อันนี้เป็นเบี้ยดำรงชีพ”

สำหรับ ธ.ก.ส. สาขาสมุทรสาคร ได้เตรียมความพร้อมตั้งแต่ทราบกำหนดการว่าจะเปิดตัว กอช. มีการนัดประชุมกลุ่มลูกค้าก่อนที่ธนาคารจะสั่งการลงมา โดยมีหลักคิดว่าสำหรับเกษตรกร หากใช้คำพูดยากๆ เช่น บำนาญ เบี้ยบำนาญ ก็จะไม่เข้าใจ จึงซักซ้อมกันก่อน

เริ่มจากลูกค้ากลุ่มสินเชื่อ เพราะจะเชื่อมโยงกับกองทุนทวีสุข ที่ ธ.ก.ส. มีโครงการมาก่อนแล้ว ซึ่งในจังหวัดสมุทรสาครมีลูกค้ากองทุนทั้ง 3 อำเภออยู่ที่ประมาณ 1 พันรายเศษ โดยจำกัดอายุไม่เกิน 55 ปี

“กอช. มีมาหลายปีแล้ว แต่ยังไม่เป็นรูปร่าง พอเกิดขึ้นบางครั้งเกษตรกรเตรียมตัวไม่ทัน ถึงดูเหมือนเงินจะไม่เยอะ แต่เขาก็จะต้องมีเวลาเตรียมตัว ธนาคารจะเปิดโอกาสให้กองทุนทวีสุขสามารถโอนเงินมาฝาก กอช. ได้”

ดวงสมร กล่าวว่า โดยปกติจะรับสมัครสมาชิกจนถึงอายุ 60 ปี ในปีนี้เป็นปีแรกที่ กอช. เปิดตัว ได้เปิดโอกาสให้บุคคลที่มีอายุ 50 ปีขึ้นไป สามารถฝากเงินกับ กอช. ได้อีก 10 ปี โดยจะสามารถฝากได้ถึงปี 2568

ส่วนลูกค้าที่มีอายุเกิน 60 ปีขึ้นไป ตามระเบียบแล้วไม่สามารถฝากได้ แต่ธนาคารได้ทำเรื่องไปที่ กอช. ให้สิทธิ์กลุ่มลูกค้าที่อายุเกิน 10 ปีแรก ขณะนี้รอการอนุมัติจากรัฐบาล ซึ่งธนาคารก็อยากจะช่วยเกษตรกรที่มีอายุมาก

นอกจากกลุ่มลูกค้ากองทุนทวีสุขที่เป็นเป้าหมายกลุ่มแรกแล้ว ดวงสมร กล่าวว่า ธ.ก.ส. สมุทรสาคร ได้ทำควบคู่กันไปสำหรับลูกค้าทั่วไป เพราะคุณสมบัติไม่ได้จำกัดเพียงแค่เกษตรกร ใครก็ได้ที่ไม่มีหลักประกันจากหน่วยงานอื่น ไม่ว่าจะเป็นเด็กนักเรียน แม่ค้า ทำได้หมด

“ในระหว่างที่เราประชุมกลุ่มลูกค้า เราไม่ได้เชิญเฉพาะกลุ่มลูกค้า เราฝากกลุ่มลูกค้าไปบอก ใครที่ไม่ได้เป็นลูกค้า หรือชาวบ้านแถวนั้นมาเข้าฟังได้ ก็จะเกิดไอเดียนำเงินเข้ามาฝากเยอะ”

สำหรับ ธ.ก.ส. สาขาสมุทรสาคร ก่อนเปิดโครงการตั้งแต่วันที่ 1-10 ส.ค. มีผู้แสดงความจำนงสมัครสมาชิก กอช. แล้วถึง 300 ราย มีทั้งนักเรียนที่พ่อแม่ทำให้ แม่ค้า และคนที่ไม่ได้เป็นลูกค้า ธ.ก.ส. มาก่อน ซึ่งการเปิดระบบแรกๆ อาจจะมีปัญหาเล็กน้อย แต่ตอนนี้ก็ทยอยมาเรื่อยๆ

สำหรับขั้นตอนในการเปิดกองทุน กอช. นั้น ดวงสมร อธิบายว่า ไม่ยุ่งยาก ใช้บัตรประชาชนตัวจริง 2 ใบ คือ ของคนที่สมัครสมาชิก และคนที่รับผลประโยชน์ ซึ่งก็คือทายาท

เพราะหากในกรณีเสียชีวิต รัฐบาลก็จะคืนเงินออม และเงินที่รัฐบาลสมทบทั้งหมดให้แก่ทายาท จึงจำเป็นต้องบันทึกผู้รับผลประโยชน์ด้วย โดยตัวผู้รับไม่จำเป็นต้องมา

สำหรับเป้าหมายการสมัครสมาชิก กอช. นั้น ธ.ก.ส.สมุทรสาคร ตั้งเป้าหมายไว้อยู่ที่ 500 ราย เพราะกลุ่มลูกค้ามากกว่า 60 ปีค่อนข้างเยอะ ที่รอการอนุมัติจากรัฐบาล แต่ไม่ได้จำกัดเฉพาะกลุ่มนี้ ประชาชนทั่วไปได้หมด

“อาจจะเป็นปีแรก ถามว่ามีคนสนใจไหม คนสนใจเยอะ แต่เขายังไม่เห็นผล ยังไม่เห็นรูปร่างเลยว่ารัฐบาลจะให้เราจริงไหม แต่ถ้าสมมติว่ามีคนทำแล้ว พอปีหน้าเห็นรัฐบาลสมทบบวกเพิ่ม จะเป็นจุดที่เพื่อนบ้านเห็นว่ารัฐบาลให้จริง

เพราะบางทีไปเล่า คนสนใจหมดเลย แม่ค้าชอบ แต่ก็มีบางจุดที่สงสัยว่าจะได้ยังไง รัฐบาลจะช่วยจริงไหม เพราะเดิมรัฐบาลก็ให้อยู่แล้ว 600 บาท จะมาให้อีกเหรอ เพราะฉะนั้นต่อให้เรายืนยันยังไงก็ไม่เหมือนกับเขาได้รับรู้”

สำหรับประชาชนที่สนใจสมัครสมาชิก กอช. ดวงสมร กล่าวว่า จริงๆ แล้วเป็นโครงการที่ดีมาก ไม่มีใครช่วยเรา เราออมเองก็ได้เฉพาะที่เราออม แต่สำหรับ กอช. มีประโยชน์คือ ดอกเบี้ยอัตราสูงกว่า และรัฐบาลช่วยสมทบ

โดยเปิดโอกาสให้เราเลือกออมตั้งแต่ 50 บาทขึ้นไป จนถึง 13,200 บาทต่อปี รัฐบาลไม่ได้บังคับว่าจะฝากเท่าไหร่ แต่รัฐบาลจะช่วยสมทบตามช่วงอายุและจำนวนเงินที่เราฝาก นอกจากจะออมเงินแล้วยังมีเงินใช้หลังอายุ 60 ปี

“เราลงทุนแค่ครึ่งเดียว รัฐบาลช่วยอีกครึ่งหนึ่ง ถ้าเราออมเยอะ นอกจากรัฐบาลจะคืนให้เราเป็นเบี้ยดำรงชีพแล้ว ยังมีเงินบำนาญให้เราเพิ่มเติม ก็อยากเชิญชวนให้ทุกคนมาเปิดบัญชี กอช.บัญชีนี้ไม่ได้เป็นผลประโยชน์โดยตรงสำหรับธนาคาร เป็นประโยชน์ของผู้เปิด จะได้รับผลประโยชน์เต็มๆ”

แม้ภาพลักษณ์ของธนาคารจะเป็นกลุ่มลูกค้าเกษตรกร แต่สำหรับบุคคลทั่วไปเดินเข้ามาที่ ธ.ก.ส. สาขาสมุทรสาคร ดวงสมรกล่าวว่า ยินดีให้บริการ หรือถ้าไม่สะดวกมาด้วยตัวเอง รวมกลุ่มสัก 10 คน โทรศัพท์มาก็ยินดีไปให้บริการถึงที่ เพราะธนาคารสามารถออกไปรับสมัครสมาชิกให้ได้

โดยลูกค้าบุคคลทั่วไปที่จะฝากไม่ได้มีขั้นตอนอะไรที่ยุ่งยาก เด็กนักเรียนก็สามารถสมัครได้

“ตอนนี้อายุ 15 ปี ฝากไว้จนกระทั่งเราทำงานเป็นข้าราชการหรือผู้ประกันตน แม้รัฐบาลหยุดสมทบแต่เงินเรายังอยู่ ถ้าไม่ลาออกจากกองทุน กอช. พออายุ 60 ปีก็จะได้เงินคืนเป็นเงินเก็บอีกส่วนหนึ่ง”

ที่สำคัญ ผู้ประกันตนในระบบประกันสังคมตามมาตรา 40 คือเราสมทบเงินของเราเองโดยไม่มีนายจ้าง ก็สามารถสมัครได้ ถือเป็นหลักประกันในอนาคต

“หากว่าเงินในอนาคตเราก็จำเป็นเมื่อถึงเวลา ไม่มีใครช่วยเราแล้ว ก็มีเงินตัวนี้รองรับอยู่ เป็นค่าข้าว ค่าใช้จ่ายก็เพียงพอ” ดวงสมร ฝากทิ้งท้าย

กิตตินันท์ นาคทอง / รายงาน

ขอขอบคุณ ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร (ธ.ก.ส.) สาขาสมุทรสาคร ถนนเอกชัย ต.มหาชัย อ.เมืองฯ จ.สมุทรสาคร โทรศัพท์ 0-3482-0942, 0-3441-1492 โทรสาร 0-3441-1165